Do podstawowych funkcji routera zalicza się:
- określanie najlepszej ścieżki dla przesyłania pakietów;
- przekierowywanie pakietów w stronę miejsca docelowego.
Router wykorzystuje swoją tablicę routingu w celu określenia najlepszej ścieżki do przekazania pakietu. Kiedy router odbiera pakiet, bada jego docelowy adres i wykorzystuje swoją tablicę routingu do wybrania najlepszej ścieżki wiodącej do docelowej sieci. Tablica routingu zawiera także, dla każdej ze znanych sieci, interfejs, którego należy użyć w celu przekierowania pakietów do danej sieci. Kiedy zostanie znalezione dopasowanie, router enkapsuluje pakiet w ramkę łącza danych interfejsu wyjściowego i pakiet jest przekierowywany do miejsca docelowego.
Jest możliwe odebranie przez router pakietu enkapsulowanego w jeden typ ramki łącza danych i przekierowanie go z interfejsu wyjściowego przy użyciu innego typu ramki łącza danych. Na przykład, router może otrzymać pakiet na interfejsie ethernetowym, pakiet ten jednak musi opuścić router z interfejsu wykorzystującego protokół Punkt-Punkt (PPP). Enkapsulacja łącza danych zależy od typu interfejsu routera oraz typu przyłączonego medium. Do różnych technologii łącza danych, z którymi router może się łączyć, zaliczyć można Ethernet, PPP, Frame Relay, DSL czy łącze bezprzewodowe (802.11, Bluetooth).
Animacja na rysunku pozwala prześledzić pakiet od komputera źródłowego do docelowego. Proszę zauważyć, że to router jest odpowiedzialny za znalezienie sieci docelowej w swojej tablicy routingu, a następnie przekazanie pakietu w kierunku celu. W tym przykładzie router R1 odbiera pakiet enkapsulowany w ramkę ethernetową. Po dekapsulacji pakietu R1 wykorzystuje docelowy adres IP pakietu do wyszukania w swojej tablicy routingu pasującego adresu sieci. Po tym jak adres docelowy zostanie znaleziony w tablicy routingu, R1 enkaspsuluje pakiet w ramkę PPP i przesyła pakiet do R2. Identyczny proces jest wykonywany przez R2.
Uwaga: Routery wykorzystują do budowania swoich tablic routingu oraz pozyskiwania wiedzy o zdalnych sieciach ścieżki statyczne oraz protokoły routingu dynamicznego.